"Tôi trước tác là để phổ biến tâm thuật chứ không phải để kiếm danh lợi." THÁI DOÃN HIỂU

Đêm giao thừa nhớ mẹ

Người đăng: THÁI DOÃN HIỂU Chủ Nhật, 22 tháng 1, 2012

ĐÊM GIAO THỪA NHỚ MẸ
Tuỳ bút TRẦN MẠNH HẢO

Trần Mạnh Hảo, Hà Nội tết 1976

Thật hạnh phúc cho những ai ngoài tuổi tri thiên mệnh vẫn còn có mẹ,
để ngày tết còn niềm nương tựa và an ủi lớn nhất trong đời. Mẹ ngồi
đó, tóc bạc như hoa mơ hoa mận, bên nồi bánh chưng quây quần con cháu.
Trong mắt mẹ, tôi dù bao nhiêu tuổi vẫn cứ là trẻ thơ, vẫn còn nằm
trong tã lót của tình mẹ thuở lọt lòng. Và đêm giao thừa, trước ngọn
lửa, mẹ đồng nghĩa với tuổi thơ tôi. Ôi những ngày thơ bé, những tết
nghèo thơm nức ổ rơm, chiều ba mươi tết tôi như con chó con ngồi bên
mẹ, cùng mấy đứa em xem mẹ làm bếp, ngồi chờ ăn tóp mỡ. Ngoài trời,
mưa bụi bay như sương, thi thoảng gió xuân mang hơi lạnh mùa đông còn
sót lại sột soạt ngoài đầu hè, tiếng lá chuối khô cọ vào nhau nghe như
tiếng đồng tiếng sắt. Tôi mê những ngày tết có rét, có mưa bụi bay, có
hoa cải vàng ngoài vườn và bướm trắng dẫn đường con trẻ chạy.

Có khi sáng ba mươi tết mẹ còn ra đồng cấy nốt đám ruộng xa để cho cây
lúa cũng được ăn tết như người. Tôi dẫn ba đứa em, cuốn áo bông vào
rụt rịt như những khúc giò vừa bó, thập thò như cua cáy ngoài ngõ chờ
mẹ về chuẩn bị tết nhất. Tôi chạy ra sông, sông trốn vào sương mà lưng
lửng nước. Tôi chạy ra đồng, gió bấc tưởng tôi là lá khô, cứ thổi như
thằng bé chín tuổi không còn trọng lượng. Tôi sợ, chạy về nhà, úp mặt
vào ổ rơm mà gọi mẹ. Tiếng lợn bị chọc tiết hú như còi đâu đó trong
làng làm mấy anh em càng sốt ruột. Mẹ vẫn còn khuất sau màn mưa phùn
gió rét ngoài đồng, cấy vội đám lúa kịp mùa xuân. Thế rồi trưa ba mươi
tết mẹ từ ngoài đồng về, vừa đi vừa chạy như gió bấc, môi tím ngắt,
rét run cầm cập, chưa kịp rửa đôi chân lấm bùn đã chạy vội sang hàng
xóm chia phần thịt lợn. Tôi chạy ra vườn lôi thanh củi ướt vào cho mẹ
nhóm bếp. Bếp lửa là tâm điểm của ngày tết. Khói cuốn lấy mấy mẹ con
như dây buộc. Lửa ấm làm mặt mẹ hồng hào rạng rỡ. Bếp lửa và niềm vui
con cái trả lại tuổi trẻ cho mẹ.

Ngoài vườn, trước bờ ao, hoa đào đang tự sưởi ấm mình bằng những chấm
hoa vừa hé đỏ như than hồng. Bướm ong rét quá tìm đến đốm lửa hoa mà
sưởi. Tôi ngồi bên mẹ canh nồi bánh chưng mà vơ vẩn thương gió bấc
không có mẹ nên phải tha phương cầu thực đầu đường xó chợ. Tự nhiên
ngủ gật, tôi mơ thấy mẹ bị gió bấc cuốn mất, hoảng hốt tỉnh dậy, dùng
hai tay trẻ con ôm chặt lấy mẹ như hai sợi lạt buộc ghì bó lúa. Mẹ vẫn
ngồi đó, lửa ấm làm má người đỏ hồng thì con gái, tóc buông phủ bờ vai
như một miếng bóng đêm vừa đặc lại đen nhánh. Tôi rúc đầu vào nách mẹ
như chú gà con, làm mẹ bị nhột bật cười. Các em tôi lăn ra ổ rơm bên
cạnh ngủ như lợn con. Thỉnh thoảng, gió rét đập cửa như có ý xin vào
sưởi ấm.

Mẹ tôi mười bảy tuổi đã phải về làm dâu với muôn vàn cơ cực. Mẹ bị bà
nội bắt nạt, sai khiến còn hơn con ở. Mỗi lần cực quá, mẹ chạy ra
vườn, núp vào khóm chuối khóc thút thít, tự lấy nước mắt mình an ủi
mình. Mẹ bảo vì khi có mang tôi, mẹ hay khóc, sợ con sau buồn nên lúc
tủi thân, lúc đau khổ cứ phải tự mình đóng kịch, đóng vai người suốt
ngày chỉ biết tươi như hoa, giả lả cười, giả lả nói, giả lả vui. Riết
rồi lộng giả thành chân, mẹ cứ tưởng đời mình chưa hề buồn khổ, chưa
hề bị hành hạ. Đến nỗi khi bụng mẹ chửa kềnh càng, còn bị mẹ chồng nọc
ra sân dùng roi đánh, đau quắn mông nhưng vẫn phải lễ phép xin lỗi và
cám ơn mẹ chồng vì mình được ăn roi. Rằng con xin ăn thêm năm đến mười
roi nữa mới xứng tội ạ…Đời con gái mẹ qua đi với những trận đòn, với
những lần chửa đẻ chẳng hề biết thế nào là hạnh phúc. May mà có đám
cào cào châu chấu là chúng mày an ủi mẹ, thương mẹ.

Có những khuya cả nhà ngủ cả, mẹ bảo nhỏ vào tai tôi như thế. Có lúc,
mẹ tủi thân, lặng đi, đoạn ôm lấy bốn đứa con còn bé dại hỏi : chúng
mày có thương mẹ không ? Lũ lợn con chúng tôi cùng hét to : thương !
Mẹ sung sướng hôn chúng tôi rồi cười ứa nước mắt. Cả lũ tí teo thấy mẹ
khóc, sợ quá cùng khóc theo.

Tôi thấy mẹ khác nào mưa gió, suốt ngày cong như con tôm trên đồng cầy
cấy, mò cá, vạt tép, bắt cua, mót lúa…Tối về lại xay thóc, giã gạo, có
khi không dầu đèn, mẹ vừa đốt thanh củi nhặt thóc trong rá gạo vừa ru
đứa em năm tháng tuổi ngủ. Tiếng mẹ ru buồn cả đêm mưa, buồn lây cả
tiếng tàu chuối khuya ngoài vườn. Những đêm quê hương xưa nỗi buồn
không ngủ. Nỗi buồn đi ngoài đường như ma. Nỗi buồn len lén như sương
ngoài ngõ. Nỗi buồn trong trời đất sâu xa như lặn vào hết tâm hồn tôi
qua lời ru của mẹ, qua tiếng thở dài của đêm tối ngoài vườn chuối mẹ
thường ra núp thở than.

Tôi lớn lên, đi học. Một gánh mồng tơi bầm tím vai mẹ ra chợ chưa đổi
được thếp giấy. Tôi đòi cây bút máy. Mẹ phải đi mò cá hàng chục đêm
tôi mới có cây bút máy Hồng Hà. Rồi tôi đi lính. Nửa đêm về sáng tiễn
tôi ra bến xe lên đường đi vào cõi…tử, mẹ cố không khóc. Nhưng ra đầu
ngõ, mẹ không bước được nữa. Mẹ ngã gục vào gốc cây bàng. Tôi ngoái
nhìn thấy mẹ ôm chặt gốc bàng như thể muốn tôi thành một gốc cây đầu
ngõ vậy. Tôi ù té chạy, sợ quay lại sẽ không thể đi khỏi cái xã quê
hương mình, nơi cán bộ xã đầy đọa tôi vì lý lịch, không cho đi đại
học, bắt ở nhà làm tổ trưởng gánh phân bắc ( phân người), phải đút lót
mười con gà mới được gọi nhập ngũ… Tôi đi mà lòng luôn ở bên Mẹ. Tôi
không dám đôn mẹ mình lên thành quê hương, thành đất nước. Mẹ chỉ là
mẹ tôi thôi, như khoai lúa người cho tôi ăn, như nguồn sữa vật chất và
tinh thần người nuôi tôi mãi mãi…

Đấy là chuyện của mấy mươi mươi năm xưa. Giờ đây, tôi ngồi thắp nén
hương trước ảnh mẹ. Khói nhang như tóc mẹ từ thế giới hư vô còn rụng
về đôi ba sợi cho tôi tưởng vọng. Mẹ trên tấm ảnh chừng vẫn rét, vẫn
cứ đội khăn len và mặc áo len. Trong Sài Gòn này tết đổ mồ hôi. Mẹ
ngồi trên bàn thờ vẫn rét, vẫn cứ là không gian của bờ bãi sông Hồng
ngày tết. Con đâu kiếm được mưa phùn quấn quít, bọc lấy ngọn gió xuân
như quê ta mà dâng mẹ lúc này. Mẹ tuy già nhưng tươi tắn nhìn tôi như
sắp mỉm cười, như muốn nói với tôi rằng mẹ vẫn hiện hữu trên đời bằng
chính thân xác và tâm hồn tôi, vẫn sống trong hoài niệm, trong ký ức
con cái, xóm giềng.

Rằng mấy đứa con chính là di tượng của mẹ còn sống động, còn bay nhảy
trên mặt đất. Tôi không hề ngủ gật và nằm mơ như thuở xưa. Nhưng gió
bấc đã đến và thổi bay mẹ tôi đi về cõi khác mất rồi. Người Việt mình
có câu :” Sinh dữ, tử lành”. Ngày tết, trước giao thừa, là dịp chúng
ta tưởng nhớ đến cha mẹ, ông bà đã khuất. Mẹ đã hóa thành nấm cỏ xanh
ngoài đồng vắng sau làng. Cỏ ấy ngày xưa mẹ từng dạy tôi cầm liềm cắt
về nuôi trâu ăn lấy sức kéo cày. Nay mẹ lại biến thành nấm đất nuôi cỏ
xanh. Chỉ có đội kèn dế là ở mãi bên mẹ để cử hết bản nhạc này đến bản
nhạc khác, những bài ca Requiem, kinh cầu hồn của tạo vật.

Bây giờ mẹ thở bằng nhịp triều lên xuống của con sông chảy qua làng,
toả kênh mương mà nối với nơi mẹ nằm. Cua cáy lại đến nhờ nấm đất mẹ
mà trú ngụ. Ngày xưa còn trẻ, suốt ngày mẹ ở ngoài đồng, ngoài bãi,
ngoài sông tìm cái sống dưới bùn đất nuôi chúng tôi. Giờ nằm xuống, mẹ
lại ở ngoài đồng cả đêm ngày, ở mãi mãi, chung nhà với cua cáy, cá
tôm. Tôi từng làm đóm mạ chạy ra đồng, xách giỏ cua đỡ mẹ. Con cua cắp
để lại càng trên tay, lên bờ, lặng người, rứt càng cua ra khỏi tay rồi
mẹ mới ngồi đau. Đôi bàn tay búp măng của mẹ lúc nào cũng đầy vết cua
cắp, vết ngạnh cá trê đâm, vết gai từ các chà cá cào xước. Những móng
tay, móng chân mẹ nào có được sơn son đỏ như phụ nữ đô thị bây giờ.
Tôi thương nhớ màu phù sa quánh phèn sơn trên móng chân, móng tay mẹ
từ thuở còn thiếu nữ cho đến lúc về với đất. Mẹ tôi đã hóa phù sa, hóa
mưa phùn, hóa bếp lửa, hóa ngồng cải vàng hoa lấm tấm bướm, hóa gió
xuân ưng ửng cành đào, hóa thăm thẳm mù tăm…

Dù tôi có đưa tay ra ngoài nghìn dặm cũng không với tới mẹ nữa. Tóc
bạc rồi tôi vẫn là đứa trẻ mồ côi. Mồ côi cả gió bấc, mưa phùn, cả nén
hương trên bàn thờ viếng mẹ dù xúm xít đứng chung cả cụm vẫn cứ mồ
côi. Và tôi lại trở thành con trẻ, đang đi một mình giữa làng, chợt
thình lình gọi mẹ. Và tôi, lại trở thành anh lính trẻ xa nhà lần đầu,
mười tám tuổi rồi mà nửa đêm còn nhớ mẹ ứa nước mắt. Và tôi, lại trở
về nằm trên võng dưới hầm mùa mưa Bà Rá đêm tránh bom B.52, sốt rét ác
tính quật tưởng chết, vừa thở hắt ra vừa gọi mẹ để giã từ…Và tôi, sẽ
mãi là cậu bé con lấm lem đất cát ngồi đầu ngõ đợi mẹ đi chợ về để
được chia quà. Mẹ đi chuyến chợ vô biên này, tôi ngồi chờ hết năm này
qua năm khác, mà mẹ ơi sao mẹ chẳng về ăn tết ?

Giao thừa đến rồi đó mẹ. Ở phía bên kia của cuộc sống, mẹ không cần ai
mừng tuổi đâu. Mẹ từng bảo chúng con rằng, trước khi các con chào đời,
các con ở đâu vậy, chả đứa nào có tuổi, chả đứa nào biết mình sẽ là
thằng Hảo, con Hinh…Vâng, sau này, chắc chắn tôi lại về nơi ấy, nơi
trước khi sinh ra, tôi đã chết hàng tỉ tỉ năm rồi vậy. Mẹ đã đưa tôi
từ cái chấm mờ trong hỗn độn sự chết mà xuất hiện thành hình hài của
nỗi sống. Giờ mẹ lại về nơi từng vớt tôi lên từ bể hư vô. Nơi con
người bước vào cuộc đời, vất vả cực nhọc kiếm sống, hạnh phúc, khổ đau
rồi lại trở về, như những đứa con về với mẹ vĩnh hằng.

Cõi ấy không có nồi bánh chưng chụm bằng gộc tre già đượm lửa. Cõi ấy
không có những đứa trẻ xúng xính trong bộ quần áo mới, bám vạt áo mẹ
đi chúc tết bà con hòng kiếm tiền mừng tuổi. Sợ cõi ấy chỉ có Niết
Bàn, chỉ có Thiên Đường vui hơn tết, không kiếm đâu cho mẹ một chút
khổ đau, một chút buồn tủi mà nhớ đến chúng con, nhớ đến kiếp người,
nhớ đến thời con gái mẹ phải ngậm bồ hòn làm ngọt, ăn toàn nỗi đau mà
sinh nở hạnh phúc cho kẻ khác.

Nhưng mẹ ơi, cái thế giới vui buồn sướng khổ này, dù mẹ con mình mỗi
người chỉ đến một lần thôi, song mưa phùn gió bấc, hoa xuân bướm vàng,
bánh chưng, mắt lá răm, dưa hành và câu đối đỏ tình nghĩa lắm, quý hóa
chúng ta lắm, cứ muốn níu chúng ta ở chơi hết tết này đến tết khác,
đừng bỏ giao thừa lại cho ai đó ngồi thắp hương tưởng niệm mà tội thay
cho người còn sống. Mẹ từng dạy con phải nén và giấu nỗi buồn riêng
vào tâm hồn, để khoe niềm vui ra cho mọi người cùng hưởng như hoa đào
ngày tết. Thế mà con lại giãi bày nỗi buồn thiếu mẹ trên mặt blogs
xuân phút đón giao thừa. Âu cũng là một cách giúp cho những ai còn có
Mẹ trên đời biết rằng, Mẹ chính là mùa xuân, là ngày tết của tâm hồn
chúng ta vậy.

 Sài Gòn những ngày tết tha phương cầu thực

T.M.H.
Thẻ:Trần Mạnh Hảo

6 nhận xét

  1. butluan Says:
  2. Đọc tuỳ bút của TMH thật xúc động với tình cảm mẹ - con. Nhưng sao bóng dáng người cha đâu mất? và hình ảnh người bà nội thật khắc nghiệt...
    Mạo muội có chút nhận định: TMT thời trẻ sống thiếu thốn tình cảm và sự giáo dục của người cha, thậm chí trong ông không những không xem cha mình là cái gì trong tâm hồn mà còn nặng oán hận, oán hận luôn cả họ nội của ông, chỉ biết làm cho mẹ ông mang thai rồi phó mặc...
    Một nghiên cứu của nhóm giảng viên khoa Xã hội học trường ĐH Havard (Hoa Kỳ) năm 2009, khảo sát trên 1000 trường hợp thiếu vắng người cha trong gia đình, cho thấy đứa trẻ không chịu sự giáo dục của người cha thường mang tính cách rất ngang tàng, ngoài người mẹ của mình sẽ không coi ai ra gì.
    Đành rằng chủ đích của bài viết đã thể hiện qua tiêu đề là "...nhớ mẹ" thì nội dung chủ đạo của bài viết là viết về mẹ, nhưng một người con viết về mẹ mà không điểm một vài câu về cha đại lạoi như "trong khi cha đang biền biệt nơi chiến trường" hay "trong những năm cha công tác xa nhà"...để ít ra cũng lý giải "hoàn cảnh" một cách hợp lý, có tình thương và cũng sẽ tăng thêm ý nghĩa về một gia đình trọn vẹn, nhất là bối cảnh người mẹ dù đang mang thai còn bị đánh đập...
    Bài viết hay, thể hiện đẳng cấp của một người cầm bút đầy kinh nghiệm, nhưng tiếc là vẫn còn thiếu một chút gì đó... khiến độc giả khi đọc, ngẫm lại tác giả thấy tính nhân văn còn mờ nhạt.
    Bút luận

     
  3. Unknown Says:
  4. Bài viết của tác giả thật xúc động với tình cảm của người mẹ, của tình yêu thương trong gia đình.

    website ban hang php , cau truc website ban hang , cd hay

     
  5. Unknown Says:
  6. Nhận xét này đã bị tác giả xóa.  
  7. Unknown Says:
  8. Nhận xét này đã bị tác giả xóa.  
  9. Unknown Says:
  10. Nhận xét này đã bị tác giả xóa.  
  11. Unknown Says:
  12. phun thuoc muoi

    diet con trung

    thuốc diệt muỗi

    diet moi gia re

    phun thuốc diệt muỗi

    diệt muỗi

    den diet con trung

    diet moi tan goc

     

Đăng nhận xét

CHÂM NGÔN SỐNG VÀ VIẾT

Tôi viết phê bình là để làm sáng giá và sang giá tác giả, tác phẩm văn học.

HOÀNG NGỌC HIẾN

Mỗi ngày gặp một người, họ là mảnh của thiên tài nhân loại. Hãy nhặt những chữ của đời mà viết nên trang.

CHẾ LAN VIÊN

Sở dĩ tôi nhìn được xa trông được rộng là bởi tôi đứng trên vai những người khổng lồ.

NIU TƠN