VỀ ĐIỆU LỤC BÁT RIÊNG
dâng tặng người xưa (*)
CỦA ĐỒNG THỊ CHÚC
Tựa của THÁI DOÃN HIỂU
Một tâm hồn bình dị, độ lượng sâu đằm mà chọn thể thơ trữ tình dân dã này để giãi bày thế giới nội tâm của mình là một đắc sách khôn ngoan. Lục bát của nữ sĩ họ Đồng tập trung cách tân ở những biến thể nhịp điệu làm cho thơ gần gụi với tiếng nói đời thường. Những bài như Bất chợt, Đơn phương, Ng ười xưa, Về miền nắng gió, Lỗi lầm là những thành tựu đẹp. Nó mộc mà tinh, giản đơn mà thấm trong cái kết nhẹ nhàng, hồn hậu.
Là kỹ sư đo lường, Đồng Thị Chúc biết cách cân đo đong đếm chính xác súc tích chân thành tâm trạng mình: nỗi đau đáu thân thiện trong Khúc hát người về hưu, tình cảm công bằng phân minh, tiếc nuối một bóng hình cố nhân - bức chân dung tự họa toàn bích trong Người xưa; ký ức vẹn nguyên trong Mẹ tôi, cái ngậm ngùi trong Chia tay chiều; khoảnh khắc rưng lệ trong Đoạn tuyệt thơ; cái buồn não nề trong Chiều ấy với cảnh âm dương biệt ly; nỗi tiếc thương trước những nghịch cảnh trớ trêu ở Lỗi lầm, sự bức bối cám cảnh trước nơi yên nghỉ của một thiên tài trong Về thăm cụ Nguyễn Du; những tự thú thật thà dễ thương trong Tự bạch … Đồng Thị Chúc không lấy chân lý trần trụi làm đối tượng, chị biết lập tứ và biết cách sử dụng thi liệu để tỏ bày chính nó. Thơ chị là nhân ảnh, kết tinh từ cảm hứng của trái tim, là sự tan rã của lý trí thuần phác. Trong sương mù, chị đang vịn vào từng câu thơ mà đi.
Điệu tâm hồn của nữ thi sĩ đọng lại ở những vần lục bát rất riêng tư cốt cách dường như là những tiếng thở than nhẹ, e ấp tâm linh, sám hối thủ thỉ…và đau, đau lắm. Với chị, nỗi đau là di sản của nàng thơ. Nàng ban hạnh phúc bằng cái giá của thương đau.
Lục bát riêng của Đồng Thị Chúc là những lời tự sự, tự hát, tự ru về chính mình, nay mở lòng ra cùng bạn đọc tri kỷ.
Đơn phương
Cái thời người ấy trong tôi
Một ngày không gặp đứng ngồi không yên
Biết là mình quá vô duyên
Gió đằng lưng cứ ngang nhiên đập vào.(*)
Người dưng ơi khổ làm sao
Càng giơ tay gạt càng dào dạt mong .
Ngước trông bảy sắc cầu vồng
Thắm mầu người nhạt rực hồng một ta
Đêm đêm những oán trăng già
Chẳng soi cho tỏ tình ta với người.
Thế rồi người ấy mù khơi
Thế rồi ta cũng thành người bến xa .
Ngày đi qua tháng đi qua
Nỗi xưa chỉ thoáng cơn mưa chợt về .
Cái ngày gặp lại bây giờ
Thấy thương thấy trách dại khờ: Đơn phương .
Năm 1998.
------------------------------------------
(* ) Gió sao gió đánh đằng lưng
Dạ sao dạ nhớ người dưng thế này (ca dao)
Bất chợt
Thân tặng H.D
Em nhổ từng sợi tóc sâu
Thì thầm nói anh bạc đầu vì em .
Bàng hoàng anh ngước nhìn lên
Nhận ra em, nhận rõ thêm…lần đầu .
10-1989
Thăm cụ Nguyễn Du
Chiều hôm thăm cụ Nguyễn Du
Nghe mênh mang vọng tiếng ru Thúy Kiều
Cảnh sao cảnh vẫn tiêu điều
Hắt hiu cơn gió thổi chiều se se.
Vẫn đây nấm mộ sè sè
Thấp cao ngọn cỏ nghiêng che hương tàn.
Thanh minh mà chẳng ríu ran
Vắng hoa tươi cũng vắng tàn giấy bay.
Án xưa thờ phụng nơi này
Không phơi sương lại như dày phong sương .
Trông lên đôi hạc mà thương
Mỏi mòn chân nhỏ theo đường thời gian…
Dạo xem nơi hội thi đàn
Chắc là nắng dội mưa tràn nhiều phen.
Phòng văn đóng cửa cài then
Trộm nhìn trang sách mờ chen bụi mờ .
Khóc người đâu đợi bao giờ
Nghiêng trang thơ gạt lệ chờ hôm nay.
Tháng 3-1998.
Lỗi lầm
Chỉ vì tay giở nhầm trang
Nên giờ em chịu muôn vàn đắng cay
Trời thì cao đất thì dầy
Kêu đâu thấu được nỗi này, ngoài em
Muốn ăn sung rụng : ngồi thềm
Em tìm quả rụng khắp triền núi non.
Mải đi tìm mặt trời con
Thấy vành trăng khuyết ngỡ tròn, lạ thay.
Sương mù lại tưởng mưa rây
Đang đem khăn đội lại bày nón che.
Mò thuyền đưới đáy lòng khe
Gặp cây gỗ mục sắt se nỗi lòng.
Những mơ lặng bể mênh mông
Nào hay đen bạc bão giông tình người
Quặn đau thấy cảnh nghịch đời:
Dòng sông quặt ngược ngọn đồi quay ngang .
Mỗi lầm lỗi mỗi bàng hoàng
Nhận ra lọn tóc bạc ngang mái đầu .
8-1990
Đi với bóng mình
Mình đi cùng với bóng mình
Giữa trời đất giữa mênh mông núi đồi .
Gió reo khúc hát ru trời,
Trong mênh mông nhận được lời ru ta .
Đà Lạt, 22-9-2007 .
Chia tay chiều
Chiều nào thăm đất Ngải Sơn (*)
Ra về dùng dắng nỗi buồn chia tay .
Cảnh trời vẫn cảnh trời đây
Ngẩn ngơ đứng dáng bóng cây thẫn thờ
Ngang trời mây bạc lửng lơ
Hồ chiều mặt nước mịt mờ sương buông .
Chùa xa văng vẳng tiếng chuông
Người xưa dấu cũ bên đường còn đây .
Vẫy chào tay lại hạ tay
Thoảng trong cơn gió lắt lay bóng hình .
9-3-1990
-----------------------------
(*) Tên miền đất tại làng cổ Đường Lâm, Hà Nội.
Người xưa
Tặng người xưa
Người xưa ánh mắt lung linh
Người xưa cái dáng cái hình mảnh mai ,
Người xưa mái tóc thật dài
Người xưa đỏ mặt khi ai nhìn mình .
Người xưa tình đến chung tình
Đã yêu đổ quán xiêu đình vẫn yêu .
Người xưa nết ở phải điều
Nói lời nhỏ nhẹ làm nhiều người thương .
Người xưa đâu quản gió sương
Trong nghèo đói biết tìm đường ấm no .
Người xưa không nghĩ đắn đo
Thật tâm chia sẻ chẳng lo đáp đền .
Người xưa cũng chẳng thể quên
Lời răn dạy - bậc Thánh hiền ngày xưa .
Bây giờ tìm bóng người xưa
Thấy mênh mông chỉ gặp thừa mông mênh .
2003-2011
Về Miền - Nắng - Gió
Kính tặng miền đất Nghệ Tĩnh.
Tôi về thăm lại nơi xưa
Một ngày nắng tưởng như chưa bao giờ
Hàng cây đứng lặng như tờ
Thoảng cơn gió lại đu đưa gió Lào .
Tôi về gặp lại tiếng chào
“Choa” “mi” “răng” “rứa”tiếng nào cũng vui.
Tôi về tìm chốn bùi ngùi
Chắp tay khấn lạy xin lùi nỗi đau .
Tôi về cùng bạn tìm nhau
Bát chè xanh chát đậm màu chất quê .
Thật thương trong nắng giữa hè
Dáng khom bóng chị đổ về lúa khoai .
Đất cằn thấm đẫm mồ hôi
Đã nuôi thành những lớp người trung kiên,
Đã nuôi bao bậc tài hiền
Để danh sáng khắp mọi miền gần xa …
Tôi về như thể về nhà
Khi xa lại nỗi nhớ nhà bâng khuâng …
Kỳ Anh, 8-2001-Hà Nội 2011.
-----------------------
(*) Lục bát dâng tặng người xưa, Thơ Đồng Thị Chúc, Nxb Hội Nhà văn,
H à Nội 1- 2012. Thái Doãn Hiểu đề tựa. Nguyễn Trọng Tạo viết lời bạt và vẽ bìa.
0 nhận xét